Zandwegen door geelgroene rijstvelden in verschillende stadia van rijping; muggen, van die kleine; snelstromende waterlopen en kanalen, zelfs met twee grote muskusratten erin en zweet, veel zweet, want het is 34 graden vandaag. We lopen vanMortara naar Santuario Madonna del Bozzola. Klinkt geweldig, maar verder is het ons onbekend. Het is een plek waar ze ook voor pelgrims zoals wij een onderkomen hebben, zo zegt ons gidsje. Nou vooruit, we willen zoiets ook wel eens meemaken. De laatste kilometer gaat over zandpaden, onveranderlijk heet. Dan begint ineens een klok te luiden en niet zomaar maar een kwartier lang en daarbij worden alle klokken van die nu nog onzichtbare toren van het Santuario gebruikt - en dat zijn er zo te horen heel wat. Het lijkt ons een fraai welkom en een goed teken: er is in elk geval iemand thuis! Wanneer we dichterbij komen zien we iemand op een scooter met verkeershesje die autos naar een parkeerplaats leidt en even verder staat het zwart van de autos. Er is zeker iemand thuis, dit is iets bijzonders: we gaan iets meemaken, vast. De blauw-gele versiering om de fontein op het plein voor de kerk geeft aan dat we met een kerkelijke festiviteit te maken hebben. Drommen mensen lopen richting kerk.We zien een grote banier die aangeeft dat er een feest is, grote plakkaten met allerlei eet- en drinkwaren en de (lage) prijzen; links van de kerk onder de koele arcadeneen keurig verzorgde souvenirwinkel en aan de rechterkant staat de bar del Santuario. We lopen met onze rugzakken een beetje als vreemde eend in de katholieke bijt. Wie weet of we ergens kunnen slapen? Dan worden we aangesproken door een man, met petje en schoudertas, die ons opneemt en vraagt of we pellegrini (pelgrism) zijn. Nou en of. Ik vraag er in m'n beste italiaans meteen achteraan of we kunnen slapen. Hij gaat het vragen, komt even later terug: Yes! Hij brengt ons naar de bar, altijd goed en geeft ons over aan Antonio, die zich over ons ontfermt. Hij neemt ons mee de trap op langs dozen met wc papier, volle en lege wijnflessen, oude kleding, gedroogde pepers en nog wat meer van die snuisterijen. Overal aan de wanden hangen afbeeldingen van Maria en/of Jezus. Op de gang boven doet hij een kamertje open: er staan tweeeenpersoonsbedden met van die lekkere ouderwetse spiralen en op een plank langs de muur staat een hele serie archiefdozen. Oke? Oke. De badkamer, die zo te zien ook door anderen wordt gebruikt, is er naast. Maakt niet uit. Wij douchen snel omdat we de processie willen zien die zodadelijk begint en gaan dan naar beneden: eerst iets fris drinken. Grapefruitsap, gratis. De kassajuffrouw bvraagt waar we vandaan komen, ik mag kiezen uit Amsterdam of Rotterdam. Ik kies de laatste en leg uit dat we zo' n 100 km. ten zuidwesten zitten. Die precisering is te hoog gegrepen voor haar, het gaat haar erom dat zij weer aan mij kan vertellen dat ze een vriendin in Rotterdam heeft. Ik mompel iets over een kleine wereld en dat wordt begrepen en van harte gedeeld.De kerk zit bomvol, buiten staan nog mensen en op het terras en in het parkje zitten de 'randkerkelijken' - ze zijn nog in de buurt en vast niet voor niets maar tonen geen directe daadwerkelijke betrokkenheid bij het gebeuren binnen, waar zelfs de bisschop aan meedoet. Wij gaan op het terras zitten, mensen kijken. Wat een aangename bezigheid is dat toch elke keer weer. wat een rijke schakering van schepelen loopt hier weer rond! Ondertussen wordt ons door onze opvanggastheer, die met dat petje, in het engels verteld waarom dit Santuario zo bijzonder is. In de Middeleeuwen is Maria er verschenen aan een doofstom meisje en toen die weer terug in het dorp kwam, kon ze praten en vertelde ze dat er op de plek van het wonder een kerk ter ere van maria gebouwd moest worden. Het is een legende die je in het zuiden op heel veel plekken tegen komt. Maria heeft het er maar druk mee gehad! En vandaag is het jaarlijkse feest, net als alle weekenden van september trouwens. De plaatselijke harmonie stelt zich ondertussen op, de kraam met heiligenbeelden staat broederlijk naast de kraam met aloe vera produkten enin de zij- en achtertuin van de kerkworden de 80 (!) lange tafels klaar gemaakt voor het avondeten.De mensen komen uit de kerk en worden door één van de ruim 100 vrijwilligers keurig in twee rijen gedirigeerd, twee aan twee. Dat loopt alvast gesmeerd. Priesters gaan voorop, detwee rijen volgen, de harmonie voegt zich in en daarna komen de in ee blauwe cape gehulde jongeren. Er is een groep vrouwen die de woorden en werken van vader Piohoog houdt en met een vaandel loopt. De vaandeldraagster heeft het warm, haar twee metgezellinnen aan linker- en rechterzijde dragen elk een kwastje van het van het vaandel afhangende koord, maar kijken net zo serieus. Dan weer drie priesters en eindelijk het Madonnabeeld, gedragen door een aantal mannen. Er wordtgebeden, gezongen, muziek gemaakt en vooral heel langzaam gelopen. In de kerk, achter het koor, staat nog een beeld van de Maria di Miracoli (van de wonderen). De ex voto's hangen in metershoge rijen tot aan het plafonden een hele serie babykleertjes en - slabben compleet met de naam van de boreling geeft aan dat Maria ook succesvol actief is op het terrein van de voortplanting. Wanneer de processie na een half uur terugkeert wordt er voor de kerk en op de rappen nog een latste toespraak gehouden. Het gebeuren eindigt met een meerdere malen gezongen Viva Maria, waarbij de harmonie van harte meedoet en de hele goegemeente onder aanvoering van de priesters enthousiast en ritmisch stat mee te klappen. Tot slot spelen de muzikanten nog een paar nummers, waarbij de dirigent, muziekboek onder de arm, de ogen dicht, het gezicht in hemelse verrukking richting ondergaande zon gewend, zijn best doet om leiding te geven aan de harmonie.

En dan is er taart: een gigantisch grote taart, waarop de Madonna staat met kind Jezus, tientallen rozen en een kerk als achtergrond, wordt in stukken gesneden en uitgedeeld aan de honderden aanwezigen. Evelien laat de rode kleurstof voor wat het is, maar de rest eten we heerlijk op. Het hoofd van de Madonna moet er als laatste aan geloven en ook de rozen zijn niet eetbaar. Die worden uit het gebak gehaald en vervolgens wordt vrolijk doorgesneden en gedeeld. Zonder gedrang.

Wat moet ik hier nou mee, als nuchtere calvinist en Hollander? Is deze dienst en die processie niet alleen maar een gewoonte?En wat dan nog, wanneer het alleen maar een gewoonte zou zijn, denk ik dan, hebben niet vele mensen iets dergelijks, in het groot of klein? Is dat dan onzin of slecht? Menen ze het, deze verering van Maria? Te zien aan de ernst van eigenlijk alle gezichten wel ja. En wat dan nog? Ik zie alleen de buitenkant. Hoe snel oordeel ik niet over anderen, puur en alleen op een eerste indruk, een gebaar, een zin, een houding? Ken ik de binnenkant? En waarom niet?

's Avonds mogen evelien en ik aanschuiven aan een tafel vol Italianen die ongelovig kijkenwanneer het doel - Rome- van onze tocht ter sprake komt. Die zijn gek, zie jer er enkelen denken. We eten we wat we willen: voorgerecht, pastagerecht, vlees of vis, dessert, koffie, wijn, water: het is er allemaal, smaakt goeden wordt met een vlekkeloze snelheid uitgevoerd. Voor 800 mensen! Buiten wordt gedanst en praten we nog wat met Antonio en onze Engels sprekende ontvangst meneer over de organisatie, de vele vrijwilligers en de activiteiten die de pastoor onderneemt voor de vele jongeren. We zijn onder de indruk! En de volgende morgen, wanneer de regen met bakken uit de lucht komt, blijkt ook nog eens dat we niets hoeven te betalen: voor pelgrims wordt niets in rekening gebracht.

Cor